ट्रेनमधलं तत्त्वज्ञान भाग 2

आम्ही दोघंजण जिना उतरलो कमी, आणि उड्या मारत जास्त आलो. ट्रेन कधी निघेल काही सांगता येत नव्हतं. उशीर झाला होता तिला. मला उशीर झाला नव्हता, पण मी आपला उगाचच गंमत म्हणून तिच्याबरोबर धावत निघालो. लेडीज डबा बराच पुढे होता. त्यामुळे ती साहजिकच जास्त जोर लावून पळत होती. पण तिची मजल ट्रेन निघायच्या आत जास्त पुढे गेली नाही. मी तिच्या पुढून धावत होतो. ट्रेन निघाली तेव्हा मी जवळ जवळ फर्स्ट क्लासपर्यंत पोचलोच होतो. पण ती चढल्याशिवाय मी चढणार नव्हतो. मला चढायचंच नव्हतं. तिच्याबरोबर थांबायचं होतं, तिच्याशी बोलायचं होतं. तिला माझ्याबरोबर यायला मनवायचं होतं. ट्रेन निघाली असं दिसल्यावर मी थांबलो. वळलो, आणि तिच्याकडे 'काय करणार' अशा भावनेनं पाहिलं. पण हार मानली नव्हती तिनं. मला उगाच आवडलेली नव्हती ती. बाजूने जाणा-या जेंट्स सेकंड क्लासात चढली. मी दचकलोच. तो डबा माझ्यासमोर येईस्तोवर गाडीने वेग पकडला होता. पण मुंबईकर प्रोत्साहन देण्यात पटाईत असतात. दाराशी लटकणा-या दोघांनी मला 'आ जा, डर मत आ जा...' असं म्हटलं. डरतंय कोण इथे... उलट ती अशी अनपेक्षितपणे चढल्याने मला चेव चढला होता. हिरवीणीने साहस दाखवलं तर हिरोला डबल साहस दाखवायला नको? मग तो मूर्खपणा का असेना! चढलो मी. मधल्या दांड्याला खांदा आपटला. ती मी चढतोय म्हटल्यावर आत सरकली. मुलगी धावत्या गाडीत चढतेय म्हटल्यावर तिच्या आधी दारात उभा राहणारा आपसुकच आत सरकून उभा राहिला. युगुलांवर जळणारे 'सुसंस्कृत विघ्नसंतोषी' असतात, तसेच युगुलांना सहानुभूती दाखवणारेही 'सभ्य मवाली' सुद्धा असतात हे तेव्हा मला जाणवलं. कारण तिच्याबरोबर असल्याने मलाही 'चलो अंदर घुसो. एकतो चढने दिया उपरसे गेटपे खडे रहना है' असं काही ऐकावं नाही लागलं. आम्ही दोघं दारात उभे होतो. डबा खचाखच भरला होता. ती हसत होती. मी खांदा चोळत होतो. मला तिच्याशी बोलायचं होतं. ती मागच्या दरवाज्याला चिकटून, मी खांबाला. माझी तिच्याकडे पाठ. गाडी चाललेली पुढच्या दरवाजाच्या दिशेने(म्हणूनच त्याला पुढचा दरवाजा म्हटलंय. हो. माहितीये, वाचकांना तेवढी अक्कल असते ते). विचित्र अवस्था होती. मी धिटाईने एक ऑफर केली.

'तू माझ्या जागेवर उभी राहतेस? म्हणजे नीट उभं राहता येईल आपल्याला.'
'मग आता कसे उभे आहोत? नीटच आहोत की.'
'अगं तू पुढे उभी राहा ना माझ्या अशी काय.'

आमच्या बॅगा काढून एक पायाखाली (माझी) आणि दुसरी सामानाच्या रॅकवर अशा ठेवण्यात आल्या. मॅडम खांबाला चिकटायला काही तयार नव्हत्या.

'अगं पोलडान्स करायला सांगतोय का तुला मी?' माझं मनात येईल ते ताडकन् बोलणं मला मार खायला लावेल एक दिवस. इथे तोंड वाकडं झालं. मी जेंट्स डब्यातली शिस्त मोडून आता काही रिस्पेक्टेबल लेड्या त्यांच्या डब्यात उभ्या राहिलेल्या दिसतात तसा उलट्या दिशेने, तिच्याकडे तोंड करून उभा राहिलो. १८० अंशाच्या कोनात वळताना पाठी उभ्या असलेल्या दोघाजणांना धक्का लागला. 'प्च प्च... त्च त्च... ए यार' अशा प्रतिक्रिया. मी त्या दोघांना साॅरी म्हटलं, आणि तिच्याकडे बघून बावळटासारखं हसून दाखवलं. ते बावळटासारखं होतं हे मला कळलं, कारण -

'बावळट दिसतोयस.'
'म्हणून हसूच नये का माणसानं?'
'म्हणून नाही. तुझे मागचे केस उडतायत वा-यानं. ते आधीच विचित्र दिसतंय इथून. त्यात तू असा हसतोयस दात विचकून... शी.'

स्टेशन आलं. गाडी थांबली.
'ये तू दाराजवळ. मी राहते उभी पुढे.'
'अरे व्वा. एवढी मेहेरबानी का?'
'बघवत नाहीये तुझा चेहरा म्हणून.'

आता माझं तोंड वाकडं झालं. ते पाहून ती मनापासून हसली. डबा एका झटक्यात मोकळा मोकळा झाला. दुस-या झटक्यात आधीपेक्षा गच्च भरून गेला. आम्ही जागेची आदलाबदल केली होती. आज मूड मस्त होता स्वारीचा. एरवी बसायला जागा हवीच (च वर जोर) म्हणून हट्ट करणारी आज शेवटपर्यंत दरवाज्यात उभी राहून वारा खायच्या विचारात होती.

गाडी सुरू झाली. वारा मस्त अंगावर यायला लागला. ती हळूहळू माझ्या अंगावर रेलत होती. मला तेच हवं होतं. आता आम्ही टायटॅनिकच्या अर्धवट पोझिशनमध्ये होतो. अर्धवट अशासाठी, की आम्ही हात आडवे पसरले नव्हते. एकतर एवढ्या गर्दीत हातांना मोकळीक मिळत नाही, दुसरं म्हणजे ती तोल जाऊन मेली असती. तिसरं म्हणजे कल्पना माझ्या डोक्यातली होती. तिला वारा खात असताना माझी पडलेलीही नसेल. मी तिच्यासाठी फक्त एक टेकायचा लोड होतो, तात्पुरता.

'खरंच माझं तोंड पाहवत नाही?' मी भसकन् मनातली भिती भाव न लपवता प्रकट केली. हसली. मला 'वेडा रे वेडा' हा सब्-टेक्स्ट जाणवला. उगाच विचारलं. असेनाका. ती हसली. बरं झालं विचारलं.

'नाही रे. तू एवढा ताडामाडासारखा माझ्यासमोर उभा. सगळा वारा अडवत होतास. म्हणून.' हे तिला मोठ्या आवाजात बोलावं लागलं. वारा तिचा आवाज कुठच्या कुठे घेऊन जात होता. म्हणून गप्पा मारताना तिची सोय व्हावी यासाठी मी तिच्या थोडा अजून जवळ गेलो. आणि बाहेरच्या हाताने दांडा पकडला. तिच्या कंबरेला हात घातल्यासारखंच वाटत होतं मला. एकदम बाॅडीगार्डसारखं वाटत होतं. तिचे केस मोकळे होते. उडत होते वा-याबरोबर. माझ्या चेह-यावरून केरसुणी फिरवल्यासारखे जात होते. मला आधी मस्त मजा वाटत होती. शॅम्पूच्या अॅडमधल्या नायिकेच्या केसांचा वास घेणा-या नायकासारखी. मग मात्र एकामागून एक फटके बसायला लागले तोंडावर. केस बेक्कार टोचत होते. एकदोनदा डोळ्यालाही लागले. मी वेळेत पापण्या मिटत होतो. तिला दरवेळेला कळत होतं. ती हळूच हसत होती.

परीक्षेत काॅपी करताना पाठच्या बाकावरच्या मुलाशी बोलावं तशी ती माझ्याशी तोंड आडवं ठेवून बोलत होती. फरक फक्त आवाजाचा होता. परीक्षेत छोटा असतो, हा मोठा होता.

तरी बोलणं फारसं झालं नाही. मला विषय सुचत नव्हतेच, त्यात मी माझ्या टायटॅनिक आणि तत्सम कल्पनाविश्वात रमलेला... आणि ती, ती अधून मधून बारीक सारीक चौकशा करण्यापुरती बोलत होती एवढंच. खरं तर बोलण्याची काही गरजच उरली नव्हती. छान वाटत होतं. आयुष्यभर असाच वारा खात राहावं, तिनं पुढे असावं, आपला (एव्हाना गारठ्याने बधीर झालेला पण सोडवत नसलेला) हात असाच तिच्या बाजूने घेऊन खांबाला पकडलेला असावा, ती सध्या आहे त्यापेक्षा अधिक मोकळेपणे, अधिक प्रेमाने आणि पूर्णपणे माझ्यावर रेलून, माझ्यावर विसंबून बिनधास्त उभी असावी, आणि या खटारॅक्-खटारॅक् पेक्षा काहीतरी छानसं पार्श्वसंगीत असावं.

तिचं स्टेशन आलं. तिनं एकदा माझ्याकडे पाहिलं. डोळ्यांत मिश्कील भाव होते. ती उतरली. मीही उतरलो (बॅगा घेऊनच). गर्दीचा मोठा लोंढा आमच्या पाठोपाठ उतरला.  ती माझ्याकडे पाहून म्हणाली, 'तू का उतरतोयस? मी घाईत आहे थांबणार नाहीये. जा तू याच ट्रेनने.'

'बरं. आज मजा आली ना?'

'हंऽ' मंदस्मित. मान अलगद हलवली. 'चल मी पळते. तू जा याच ट्रेनने नाहीतर तुलाही उशीर होईल.' मी हसलो. 'अर्रे?? जा ना!!' वळलो. धावलो. घुसलो. चढलो. लटकलो. आता खांद्याला बॅग होती. अर्धंअधिक शरीर बाहेर लटकत होतं. आत शिरायला जागा नव्हती. ट्रेन सुटली. मान वळवली. ती बघत थांबली होती. दोन्ही हात दार पकडण्यात व्यस्त. मानेनेच बाय म्हटलं. ती हसली. आडवी मान हलवली. पुनश्च वेडा रे वेडा हा सब्-टेक्स्ट जाणवला. वळली. आणि प्लॅटफाॅर्मवरच्या गर्दीत नाहीशी झाली. मी समोर बघायला लागलो.

एरवी अशा अवस्थेत कधी सापडलोच तर सतत पडू की काय अशी भिती वाटत राहायची. आज पडलो असतो तरी हरकत नव्हती. जीवन सार्थकी लागल्यासारखं वाटत होतं.

रात्रभर खांदा दुखत राहिला. झोप लागू दिली नाही. आणि मी त्याला दुस-या हातानं मालिश करत गालातल्या गालात हसत राहिलो. पुढच्या 'वारी'ची वाट बघत...

क्रमशः

- © कौस्तुभ अनिल पेंढारकर.