मंगळवार, ३ फेब्रुवारी, २०१५

ट्रेनमधलं तत्त्वज्ञान भाग 3

'चल गं त्यादिवशी आलीस ना जेंट्स मधून?'
'तेव्हा मी घाईत होते. पर्याय नव्हता. आणि बघितलंस ना किती गर्दी असते ते? लेडीजमधून मी मस्त विंडो सीट पकडून झोप काढू शकते.'
'अगं जेंट्समध्ये सुद्धा मिळेल विंडोसीट. पक्का. फर्स्टक्लासमध्ये नसते एवढी गर्दी. आईशप्पथ!'
'त्यापेक्षा तू चल ना लेडीज मधून.'
'पुरुष येऊन चालत नाही ना... नाहीतर आलो असतो.'
'अस्सं?'
'अर्थात्. बसल्या बसल्या केवढ्या मुली बघता आल्या असत्या.' मी निर्लज्जपणे हसलो. तिनं तोंड वाकडं केलं. 'सगळी मुलं शेवटी सारखीच' हा सबटेक्स्ट जाणवला.

खरं तर मी धादांत खोटं बोलत होतो. लहानपणीच ट्रेन्समधल्या प्रवासाचा मी धसका घेतलेला होता. कारण कुठेही जायचं झालं की आईबरोबर लेडीजमधून. आणि त्या महिला डब्यात चढण्यापासून उतरेपर्यंत जो काय धिंगाणा चालू असायचा, त्यावरून वाटायचं की नको बाबा हा ट्रेनचा प्रवास. पुढे मोठा झालो आणि जेंट्समधून जायला लागलो तेव्हा ती भिती गेली.

'चल गं भाव नको खाऊस. कंटाळा येतो एकट्याला.' मी आता ब-यापैकी बिनधास्त होऊन बोलायला लागलो होतो याबाबतीत.

तिनं एक सुस्कारा सोडला, आणि 'चला' म्हणाली. ट्रेन आली. आम्ही चढलो. विंडोसीट काही मिळाली नाही. पण बसायला मिळालं. मी खरं तर चपळाईने ट्रेनमध्ये चढून जागा अडवल्या होत्या. पण तिला खिडकीचंच कौतुक जास्त. रुसल्या चेह-याने खुन्नस देत बसली मला. मी डोळे थोडे बारीक करून, ओठ एकमेकांवर दाबून क्षीण हसलो. 'इट्झ नाॅट ओके' असं म्हणाली, आणि हेडसेट काढून कानात घालून बसली. हे शिष्टाचाराच्या विरूद्ध होतं. आणि हे तिनंच कधीतरी मला सांगितलं होतं. (नाहीतर मला कुठून कळतायत शिष्टाचार!) मी तिला आठवण करून दिली. ती हसली.

'ते तू केलंस तर लागू होतं. मी मुलगी आहे मला चालतं.'

हे काहीतरी अजब लाॅजिक असतं या मुलींचं. तिच्या वादातला फोलपणा तिला सुरुवातीपासून ठाऊक होता आणि ती हसत होती. मी तिच्याकडे असा काही बघत बसलो की ती अजून जोरात हसली, साॅरी म्हणाली आणि हेडसेट काढून ठेवून म्हणाली, 'हं. बोला.'

'काय?'
'काय जे बोलायचंय ते.'
'नाही काही विशेष नाही.'
'अरे? मग मला काॅर्ड्स का काढायला लावलेस?'
'बरं. घाल पुन्हा.'
'अरे?'
'मग काय! मी काही ठरवून आलेलो नाहीये, की हे बोलायचं आणि ते बोलायचं. सहज सुचतील तशा गप्पा मारू.'
'बरं. सुचलं काही तर सांग. मी काढेन काॅर्ड्स तेव्हा.'

मग कशाला काही सुचतंय म्हणा. मला आता काहीतरी विषय काढायला हवा होता. तसा काढला नसता तर काही बिघडणार नव्हतं, पण मग पुढच्या वेळपासून ती लेडीजमधनं गेली असती.

'तुझा कोणी... अं... बाॅयफ्रेंड वगैरे?'
'नाही.'
'कोणी आवडतो?'
'नाही रे.' वैताग जाणवला. 'का विचारतोयस?'
'सहज. दुसरं काही सुचत नाही म्हणून.'
'बरं.'
'कधीच कोणीच आवडला नाही?'
'नाही.'
'फेकू नकोस. असं होऊच शकत नाही.'
'एक आवडला होता शाळेत असताना. मोठा होता.'
'मग?'
'मग काही नाही. तो नंतर शाळा सोडून गेला. तेव्हापासून कोणीच नाही. आणि तो सुद्धा नुसता दिसायला छान होता म्हणून; सिरीअस प्रेम वगैरे काही नाही.'
'काॅलेजात नाही कोणी?'
'नाही रे. आपल्या काॅलेजात लुख्खे भरलेत सगळे.' माझ्या हे जिव्हारी लागलं.
'मुली काय कमी लुख्ख्या आहेत?' हा तिला टोमणा होता. पण विनोदबुद्धी निद्रावस्थेत असावी तिची.
'हो का. मग कट्ट्यावर बसून येणा-या जाणा-या एकेका मुलीची माहिती कोण विचारत असतं मला?'
'त्या अपवादाने आढळणा-या मुली गं.'
'अपवादात्मक गोष्टी सहसा संख्येने कमी असतात.' आता आली का पंचाईत. पण हार मानेन तो मी कसला.
'कधीकधी अपवादात्मक प्रसंगी अपवादात्मक बाबी जास्त संख्येत दिसून येतात.'
'वाह! छान हं!' आता माझा वाद फोल होता. पण शब्दच्छल करण्यात मी जास्त पटाईत होतो.

मला हसायला आलं. तीही गोड हसली. ती काही लुख्खी वगैरे नव्हती. बरी होती. पण सौंदर्यासाठी प्रसिद्ध वगैरे नव्हती. का कोणास ठाऊक, हसताना खूप छान दिसत होती. तिला हसताना पाहून मला बरं वाटत होतं. तिला असंच हसवायचं तर असेच बावळटासारखे विनोद करावे लागणार होते. अनुभवावरून खरं तर माहिती होतं, की तिला हसवायचं तर दर्जा लागतो विनोदाला, नाहीतर विनोद प्रसंगनिष्ठ तरी लागतो. ती माझ्या वाक्याला कमी आणि वायफळ वाद जिंकताना होणा-या त्रेधातिरपिटेवर जास्त हसली होती. काय करावं? कशी करून घ्यावी स्वतःचीच फजिती?

'काय झालं?'
'हुं? कुठे काय!'
'मग असा का बघतोयस?' अरेच्चा. तंद्री लागली असणार माझी. विचारात हरवून भुकेल्यासारखा बघत बसलो असेन तिच्याकडे. आता काय करावं. डाऊट खाता कामा नये.
'तुझी मिशी बघत होतो. छान आहे.'
ती दचकलीच. 'गप्प बस. मला मिशी नाहीये.'
'अगं पण मला दिसतेय.'
'मिशी मुलांना असते. मी मुलगी आहे.'
'ठीक आहे. होतं असं कधीकधी. केमिकल लोचा होतो थोडा.' मी समजावणीच्या सुराचा आव आणत म्हटलं.
'मार खाशील.'
'अगं? तुला मिशी आहे त्यात माझी काय चूक!' मी हसत होतो.
'गप्प बस नाहीतर खरंच मार खाशील.'

मी थोडा वेळ गप्प बसून राहिलो.

'मला नाही आवडत पार्लरमध्ये जायला. शी. आज जावं लागणार.' ती अक्षरशः रडवेल्या सुरात म्हणाली. मी गालातल्या गालात हसत बसलो. आवाज काढला नाही. तिला तेही बघवेना. मला चापट्या मारायला लागली. मस्त वाटत होतं.

'जा ना. गप ना नालायक.'
'ए ते बघ दाढी सुद्धा आहे तुला.' मी तिच्या गालाकडे बोट दाखवून सांगायला लागलो.
'हळू बोल ना गाढव.' तिनं दोन्ही हातांनी आधी स्वतःचं तोंड लपवून घेतलं. खाली वाकली. मग उठून पुन्हा चापट्या मारायला लागली.
'मी नाही येणार आहे तुझ्याबरोबर पुन्हा.' आणि हसायला लागली. मला हे वाक्य गंभीरपणे घ्यायची गरज नव्हती, पण तरी मी किंचितसा धास्तावलो. होतो. तिच्याबरोबर मनमोकळेपणे हसलो, आणि मग तिच्या दाढीमिशांवरनं तिची खेचणं मी थांबवलं. पण तीच बोलत बसली.

'एवढे केस तर सगळ्यांनाच असतात. मुलींनाही. आम्ही ते ब्लीच करतो. लव्ह असते ती.' मला माहितीच नव्हतं ना... पण ठीक आहे, त्यानिमित्ताने बोलत होती काहीतरी.

मग गप्प बसली थोडावेळ. मलाही काही सुचत नव्हतं. थोड्या वेळानं लक्षात आलं की ती माझ्याकडे पाहत्येय. मी भुवयी उडवून प्रश्नार्थक मुद्रा ठेवली.

'तुम्ही मुलं एकदाच दाढीमिशी वॅक्स का नाही करून टाकत?'
'वेडी आहेस का!' हसली.
'अरे त्यात काय? मी करू तुझी दाढी वॅक्स?'
'आता मी मारेन हा.' पुन्हा हसली. माझ्या दाढीला हात लावला.
'अरे खरंच. हे बघ फक्त जर्रासं खेचल्यासारखं वाटेल. अस्सं.' असं म्हणून दाढीतला एक केस हळूच खेचला तिनं.

मी ओरडलो. ती दचकली. बाजूचे तिघे चौघे दचकले. ती पुन्हा हसायला लागली. चेकाळली होती. मी गाल चोळत बसलो. मुली अंगाशी मस्ती करतात तेव्हा येणारी मजा काही औरच असते.

'लोकांना वाटेल काय चाळे चालू आहेत या दोघांचे. कपल वाटू त्यांना.' मी म्हटलं.
'ते तसेही वाटतोच आहोत. आणि वाटलो तरी तुला काय फरक पडतोय?'

सहसा या गोष्टींची फिकीर मुलींनाच जास्त असते. इथे काहीतरी भलतंच. 'मला इतकाच फरक पडतो की माझे केस उपटले जातायत.' ती हसली. 'दाढीवरचे.' ती अजून जोरात हसली.

आजचा दिवस खतरनाक होता. मी तिला एवढं हसताना क्वचितच पाहिलं असेन. तेही माझ्याबरोबर असताना. माझ्यामुळे. आपल्यामुळे आपल्या आवडत्या व्यक्तिच्या चेह-यावर हसू उमटलं की नेहमीच आनंद होत असतो मला. त्याच आनंदात मला बुडवून ठेवलं होतं तिनं. वाटत होतं की, ट्रेनमध्ये जागा नाहीये म्हणून, नाहीतर नाचली सुद्धा असती ती. मोकळी होऊन, वेड लागल्यागत. कोणी बघो ना बघो, कोणाला फरक पडो न पडो, कसली भिती नाही, चिंता नाही. मुक्त, स्वच्छंद. आपला नेहमीचा मख्ख चेहरा बाजूला ठेवून एखाद्या लहान मुलीसारखी, लाडात येऊन, खोड्या काढणारी, माझी मैत्रीण. माझी.

मी तिच्या हसण्याकडे बघत बसलो होतो. मलाही जाणीव होती. आता भुवया तिनं उडवून विचारलं. 'असा का पाहतोयस?'
'भांडू नकोस कधी माझ्याशी. भांडलीस तर रुसून बसू नकोस. राग आलाच तर बोलून टाक आणि माफ करून सोडून दे. ओके?'

तिच्या हसण्याला ब्रेक लागला. 'असं का म्हणतोयस अचानक?'
'काही नाही. तू एवढं करशील ना?'
स्मितहास्य. 'बरं.' मला हायसं वाटलं. पण मुलींचा भरवसा नसतो. आणि त्यांच्यापेक्षा मी कुठे कधी कसा वागेन बोलेन याचा बिलकुलच भरवसा नसतो. मनात धास्ती आणि उत्साह यांना घेऊन स्वतःचा तोल सांभाळायची कसरत चालू होती माझी. पहिल्यांदाच स्वतःच्या बेधडक बोलण्यावर नियंत्रण आणावंसं वाटत होतं. गप्प राहावंसं वाटत होतं. शांत व्हावंसं वाटत होतं. ती हसून हसून दमली असावी. थोड्या वेळातच माझ्या खांद्याला डोकं टेकून झोपून गेली. आणि मी, मी नुसता बघत बसलो. प्रत्येक क्षण मनात साठवत बसलो.

क्रमशः

© कौस्तुभ अनिल पेंढारकर.

कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत: